In het voorjaar kreeg ik na een post op Facebook over de 1200 bomen die wij geplant hebben ter compensatie van de CO2 uitstoot van de vergaderingen die hier gehouden worden een telefoontje van Kees Wiersum, of hij langs kon komen op Station Scharwoude. Het bleek geen gewone Kees maar een ‘Zware Kees‘ die vertelde over de site Koggenland Energie Neutraal en nadat ik hem een rondleiding had gegeven wilde hij toch wel erg graag dat ik een stukje zou schrijven voor op hun site. Tja, en daar kwam ik dus niet onderuit bleek. Gelukkig voor mij was ik juist van plan de computergestuurde houtkachel die hier 15 jaar geleden gebouwd was af te breken en opnieuw op te bouwen. Dus daar kon ik vrij makkelijk een verhaal over houden.
Houtkachelbouwer in Koggenland
Wat waarschijnlijk niemand weet is dat er in de gemeente Koggenland één van de beste houtkachelbouwers van Nederland woont. Namelijk Pien Scharwachter van De Tegelkachel. Samen met hem had ik in ons vorige huis, een boerderij een computergestuurde massakachel gebouwd waarmee we de gehele boerderij warm konden houden. Deze kachel stookten we op wilgenhout van knotwilgen die hier op het land staan. We lieten ze 4 jaar groeien zodat er flinke stammen op stonden. Elk jaar knotten we dan een flink aantal, genoeg om 6 maanden de kachel te kunnen stoken. Zo’n computergestuurde massakachel is namelijk een uiterst efficiënt apparaat die je slechts twee maal per dag hoeft te stoken en die bovendien nagenoeg alle warmte die je er middels het vuur in stop opslaat en heel geleidelijk weer afgeeft.
De kachel die hier in het station staat is net zo’n soort kachel, alleen een wat oudere versie waarvan de kanalen nog met de hand gemetseld zijn, bovendien zou ik graag willen dat hij 2 kamers gaat verwarmen dus na overleg met Pien hebben we besloten hem opnieuw op te bouwen. Het is allemaal net een soort lego dus veel onderdelen kun je voorzichtig uit elkaar halen en opnieuw gebruiken.
Werking
Hoe werkt zo’n kachel nou precies. Allereerst haalt hij zijn verbrandingslucht van buiten middels twee aparte luchtkanalen, deze staan hier in verbinding met de kruipruimte en via de roosters in de buitenlevel wordt er dus verse lucht aangezogen zodat je niet je net opgewarmde lucht uit je huis weer door de schoorsteen naar buiten staat te blazen omdat je kachel zuurstof nodig heeft. Het hart van de kachel is een stalen inzet van de fa. Brunner uit Duitsland, voorzien van speciale stenen om de hoge temperatuur aan te kunnen en een dubbelwandige glazen deur, na openen van de deur krijgt de computer een seintje en wordt 1 van de 2 luchttoevoeren geopend. Dan vul je de kamer met 10 kilo hout en legt er een aanmaakblokje bij. Na het sluiten van de deur brand de kachel vrijwel meteen doordat er nergens valse lucht naar binnen kan. Langzaam kruipt de temperatuur omhoog, dit wordt aangegeven op het display van de computer. Als de temperatuur de 600 graden bereikt gaat de 2e luchtklep open, deze laat extra zuurstof aan de bovenkant instromen waardoor de naverbrandingskamer op de vuurhaard in werking treed en de houtgassen eveneens ontbranden. Hierdoor loopt de temperatuur op naar zo’n 800 a 900 graden en krijg je een hele schone verbranding. Als de computer meet dat de temperatuur terug gaat lopen en dat de kachel over zijn stookpiek heen is worden heel langzaam de luchtkleppen telkens een beetje meer dichtgezet. Zo wordt steeds de optimale en schoonste verbranding gerealiseerd. Uiteindelijk gaan de kleppen helemaal dicht als het hout nagenoeg is opgebrand zodat er geen trek meer is door de kachel en de schoorsteen en alle aanwezige warmte in de kachel blijft zitten. Dit hele proces duurt ongeveer 2 uur.
Labyrint
Nu zit er aan deze stalen inzet een stenen labyrint, zeg maar een liggende schoorsteen die zich als een slang om de inzet heen krult. Afhankelijk van het formaat van de kachel en de vorm die je wilt. Dit labyrint bestaan uit zware schoorsteenblokken van 36 kilo per stuk gemaakt van aluminiumcement. Deze zijn van de fa. Ortner uit Oostenrijk en hebben de eigenschap dat ze heel goed warmte kunnen ‘opzuigen’. Deze ‘liggende’ stenen schoorsteen mond uit in de dubbelwandig stalen schoorsteen die uiteindelijk omhoog en het dak uit gaat. Om het geheel , op zo’n 5 cm afstand van het labyrint is ook nog een stenen buitenmantel gezet zodat alle warmte in de kachel blijft. De gehele kachel weegt zo’n 1600 kilo en bestaat voornamelijk uit speciale steen. Hij fungeert dus als een warmte accu die je 2 maal per dag oplaadt. Omdat de kachel alleen stralingswarmte geeft en deze heel langzaam afstaat, de buitenkant wordt niet warmer dan zo’n 60 graden, krijg je het niet gauw te warm in huis. Wij stoken de kachel ’s morgens een keer en ’s avonds. In ons oude huis was dat genoeg om de hele boerderij warm te houden. Hier in het oude Station met plafonds van 4.60 meter hoog en geen mogelijkheid tot isoleren van de buitengevels is dat natuurlijk een stuk lastiger.
Maar na aanpassing en het boren van 2 gaten in een tussenmuur kunnen we er uiteindelijk twee vertrekken echt warm mee houden en verder trekt de stralingswarmte die de kachel afgeeft natuurlijk langzaam naar de omringende vertrekken. Zoals ik al zei, we stoken hem op knotwilgenhout dat aan blijft groeien dus de C02 die de kachel uitstoot wordt weer opgenomen door de groei van de wilgen.
Als je genoeg ruimte hebt en niet in een rijksmonument woont waardoor je gebonden bent aan allerlei regels is er met zo’n kachel natuurlijk nog veel meer mogelijk. Je kunt er ook een warmtewisselaar op aansluiten en je warme water ermee maken. Of op een soort energie hub aansluiten waar je ook zonnecollectoren en pv cellen op kunt aansluiten. Hoe dat allemaal zit daar weet Pien Scharwachter van de Tegelkachel alles van.
Is hout stoken niet heel milieuonvriendelijk? Het schijnt ook heel ongezond te zijn voor mens en dier.
https://houtrookvrij.nl